Stichting Historische Projecten Hardenberg

Toen, op 19 september...

Het Salland's Volksblad van 19 september 1913 meldde:
"Electrisch licht! Hardenberg. Naar wij uit goeden bron vernemen zullen de plannen tot verkrijgbaarstelling van electrisch licht vastere vorm krijgen. De heer L. Hamberg, stoomkorenmolenaar, is voornemens de installatie in orde te maken. Hij heeft daarvoor als leverancier-installateur de heer Bertling te Rotterdam. De indertijd benoemde commissie bestaande uit de heeren F.J. Folkerts, G.W.E. Frijling, G. Frijling, H.W. Weitkamp en A.J. Ziegeler heeft de naamlijsten overgelegd van hen die indertijd inteekenden en hield eene bespreking met genoemden heer Bertling. De belanghebbenden zullen dezer dagen door een circulaire worden ingelicht over de aanlegkosten enz. Loopt alles naar wensch dan zou met november-december Hardenberg reeds voorzien kunnen zijn van het zoo gemakkelijke en prachtige electrisch licht. Worde dit bewaarheid!"

De elektrische verlichting zou dus worden geleverd door de uit 1855 daterende zgn. 'Waaijmansmolen' van de familie Hamberg, staand nabij het kerkhof Nijenstede te Hardenberg. ... Lees verderVouw in

Stichting Historische Projecten Hardenberg

Toen, op 18 september...

Er is al veel gezegd en geschreven over de rechten van de stad Hardenberg - ook eerder door ons op deze Facebookpagina - maar nu het vandaag precies 655 jaar geleden is dat Hardenberg stad werd, willen we er toch nog even aandacht aan besteden. Het merendeel van onze lezers zal in grote lijnen de geschiedenis wel kennen. Toch is de vroegste historie voor een groot deel in duisternis gehuld. Het oudste archiefstuk betreft de Akte van Stadsrechten die goed bewaard wordt in het Hardenbergs Archief. De perkamenten giftbrief, die op zondag 18 september 1362 in Zwolle werd geschreven, is vele jaren zoek geweest. Aan het eind van de jaren '20 van de vorige eeuw werd het fraaie document terug gevonden in een oude lessenaar op het stadhuis. Het document zelf is redelijk tot goed bewaard gebleven, maar het oorspronkelijk uithangende waszegel is helaas verloren gegaan.

De letterlijke transcriptie van het eerste deel van de Akte van Stadsrechten:

Wi Johan bi der ghenaden goeds bisscop tutrecht. Doen te weten allen den ghenen die desen brief zullen sien oft horen lesen. Dat wi om oerbaer onser kerken van utrecht ende om roeste, ende beschermenesse ons lants ene veste ghetimmert hebben ten Herdenberch. Ende hebben alsulc vriheit ende stat recht als onse voervadere Bisscope Tutrecht dien god ghenedich si tot Niensteden ghegheven ende gheleghet hadden, vernuwet ende verleghet ten Herdenberch binnen der veste voerscreven. Ende gheven voer ons ende voer onse nacomelinghe bisscope Tutrecht, allen den burgheren die binnen den Herdenberch nu wonachtich zijn, oft namaels wonen zullen inder tijt, al recht ende vriheit also als onse stat van zwolle van onsen voervaderen, ende van ons heeft, mit anders sulken
punten als hier na bescreven staet.

In dit eerste gedeelte van de privilegebrief lezen we dat bisschop Johan van Arkel laat weten dat hij de rechten van het oude stadje Nijenstede heeft vernieuwd en verlegd naar de even westelijker gelegen bisschoppelijke veste Herdenberch. De Herdenbergh had hij voor eigen rekening laten (ver)bouwen, waarna de burgers van Nijenstede binnen die veilige veste waren gaan wonen. Hij beloofde, ook namens zijn opvolgers, aan alle burgers van Hardenberg die er nu wonen of er nog zouden komen te wonen, dezelfde rechten als die de stad Zwolle van zijn voorgangers had gekregen. Dit werd nog aangevuld met specifieke voorrechten.

De stadsbrief is in duplo geschreven en opgesteld in Zwolle. De akte was voorzien van een groot uithangend zegel van de bisschop in rode was en was getekend in het jaar onzes heren 1362, op de zondag na Sint Lambertsdag ... Lees verderVouw in

Stichting Historische Projecten Hardenberg

Toen, op 17 september...

De Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant van 18 september 1846 meldde:

"Hardenbergh, den 17 september. De rivier de Vecht, bereikte bij onze stad eene buitengewone laagte, zoo zelfs dat men dezelve droogvoets op sommige punten gemakkelijk doorlopen kan, iets hetwelk bij menschen geheugen nimmer het geval is geweest, en toe te schrijven is aan het opwerpen van een dam in deze rivier nabij het Anerveer in de gemeente Gramsbergen, waarschijnlijk het doel hebbende om het water uit dezelve in de Dedemsvaart te voeren. Op wiens last zulks heeft plaats gehad, is hier vooralsnog onbekend, doch dit is zeker, dat door dezen maatregel de schipperij, zoowel hier als elders dermate worde belemmerd, dat er vooreerst aan geen varen te denken is".

Eigenlijk kunnen we stellen dat de scheepvaart over de Vecht bij Hardenberg sindsdien nooit meer is geworden wat het vroeger was. In de eeuwen ervoor was de Vecht bevaarbaar en werden vele goederen getransporteerd via Hardenberg naar 't Duitse achterland. Het opwerpen van een dam in de Vecht bij Ane, zodat het water de Dedemsvaart werd opgestuwd om die bevaarbaar te maken, was een financiële aderlating voor de Hardenbergse middenstand. ... Lees verderVouw in

Stichting Historische Projecten Hardenberg

Toen, op 16 september...: telefoon in Roke!

Op 16 september 1940 kon de buurtschap Radewijk voor het eerst gebruik maken van het 'telegraaf- en telefoonstation'. Dat was gevestigd in de bakkerswinkel van de familie Kampherbeek aan de Radewijkerweg. ... Lees verderVouw in